Trong Tuần lễ Học tập Kỹ thuật số (4-7 tháng 9 năm 2023), UNESCO đã trình bày dự thảo Khung năng lực AI dành cho Giáo viên và Học sinh để thảo luận, đồng thời kêu gọi sự góp ý từ các nhà giáo dục. Bài viết này cẩm nang dạy học sẽ tóm tắt ngắn gọn các tiêu chí có thể được sử dụng để đánh giá các năng lực AI cần thiết cho Giáo viên và học sinh để các bạn cùng tham khảo.
Tiêu chí: Điều gì tạo nên một khung năng lực tốt
Mục đích của các framework được UNESCO đề xuất là “cung cấp hướng dẫn và cấu trúc” khi học sinh, giáo viên và ban lãnh đạo nhà trường “dẫn dắt trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển nhanh chóng trong lĩnh vực giáo dục.” Do đó, các tiêu chí đánh giá hợp lý bao gồm:
- Tính toàn diện: Khung năng lực toàn diện bao gồm tất cả các năng lực AI cần thiết cho học sinh và nhà giáo dục
- Liên quan: Khung năng lực tập trung vào bối cảnh và cách sử dụng AI của trường học
- Tính thực tiễn: Đơn giản, rõ ràng, dễ tiếp cận và có thể thực hiện; chúng có thể định hướng các chính sách và sáng kiến của trường học.
Điểm mạnh của Khung năng lực dự thảo
Xét theo các tiêu chí này, những điểm mạnh chính của khung năng lực AI dự thảo gồm:
- Khung năng lực AI cho học sinh và nhà giáo dục thực sự rất cần thiết.
- Các mô hình được đề xuất dựa trên một số tài liệu hướng dẫn chất lượng cao.
- Chúng cũng dựa trên các nguyên tắc chỉ đạo mạnh mẽ:
- Phát triển bền vững
- Quyền con người
- Năng lực con người, trao quyền và hạnh phúc
- Trí tuệ nhân tạo có đạo đức và trách nhiệm theo thiết kế
- Phản ứng với thiên nhiên và môi trường
- Tổ chức tổng thể, phù hợp với sự phát triển của thang Bloom được sửa đổi “Hiểu biết, Áp dụng, Đánh giá và Sáng tạo” có ý nghĩa thực tiễn trong bối cảnh giáo dục.
Hạn chế của Khung năng lực AI dự thảo
Tuy nhiên, các phiên bản được trình bày cho đến nay vẫn còn đó những hạn chế, bao gồm:
- Các năng lực được chọn không phải lúc nào cũng có liên quan hoặc rõ ràng. Chúng không phải lúc nào cũng cụ thể cho giáo dục, hoặc tập trung vào việc sử dụng AI trong trường học và với trẻ em. Điều này khá rõ ràng trong Nền tảng AI / Sáng tạo / Mô hình AI và Biểu diễn trực quan, chẳng hạn.
- Các năng lực được chọn đôi khi cũng lặp lại, làm cho tài liệu trở nên quá phức tạp và không thực tế. Các cơ hội kết hợp tiềm năng bị bỏ lỡ. Do đó, “Tư duy AI lấy con người làm trung tâm”, “Nền tảng AI” và “Đạo đức của AI” đều chứa các yếu tố liên quan đến việc đánh giá các công nghệ AI từ quan điểm chủ quan. Tương tự, “AI Pedagogy” và “AI Tools” có thể được cho là thuộc cùng một phạm trù tương đối rộng lớn.
- Với quá nhiều danh mục, những gì thuộc về mỗi danh mục có thể trở nên không rõ ràng và chồng chéo cũng khó thể tránh khỏi. Điều này, một lần nữa, cho thầy tài liệu khó nắm bắt và triển khai trong thực tế.
- Tất cả những hạn chế tương tự chúng ta nhìn thấy tương đối rõ trong khung năng lực AI dành cho Học sinh, và phần lớn lặp lại khung Giáo viên. Nhiều năng lực trong đó không thực sự hữu ích để hướng dẫn học sinh sử dụng AI và các “tiêu chuẩn” trong đó thường quá cao hoặc mơ hồ, không rõ ràng
- Đồng thời, các yếu tố quan trọng dường như bị thiếu hoặc không được rõ ràng và nổi bật – chẳng hạn như năng lực sử dụng AI hiệu quả và phù hợp để học tập!
Khung năng lực thay thế được đề xuất
Các khung năng lực AI sau đây đã được điều chỉnh nhằm mục đích làm rõ các mô hình ban đầu:
- Đơn giản và rõ ràng hơn
- Toàn diện hơn
- Liên quan hơn đến bối cảnh trường học
Khung năng lực AI dành cho Giáo viên
- Bắt đầu với Học tập Chuyên nghiệp về AI, vì hầu hết giáo viên đều mới bắt đầu với AI.
- Chương trình PL này sẽ cho phép giáo viên phát triển Hiểu biết đủ về AI.
- Sự hiểu biết này sau đó có thể là nền tảng để các nhà giáo dục xây dựng “Tư duy lấy con người làm trung tâm”, tức là đánh giá phê phán về AI (bao gồm cả đạo đức), và cuối cùng là “Tính sư phạm AI”, kết hợp tất cả các năng lực AI và áp dụng chúng trong bối cảnh giáo dục.
Các phương pháp sư phạm AI như vậy cần đảm bảo học sinh phát triển các năng lực được nêu trong Khung Năng lực AI dành cho Học sinh:
- Hiểu biết về AI: Đây là điểm khởi đầu của khung năng lực dành cho học sinh
- Sử dụng AI hiệu quả để học tập.
- Sử dụng AI một cách an toàn, có trách nhiệm và phù hợp.
Khung năng lực AI dành cho Giáo viên
Khung năng lực AI dành cho học sinh
Trên đây là phần trình bày tóm tắt về bản thảo Khung năng lực AI dành cho giáo viên và học sinh, hy vọng sẽ là nguồn tài liệu tham khảo phù hợp cho các bạn.
Tham khảo thêm:
- Giáo viên cần thay đổi để thích ứng với sự phát triển của AI
- Top 10 Ứng dụng AI trong giáo dục phổ biến nhất 2024
