Nhiều giáo viên nhận thấy những khoảnh khắc đáng giá nhất trong lớp học là khi học sinh chủ động dẫn dắt cuộc thảo luận. Các hình thức như Socratic seminar hay thảo luận nhóm là phương pháp hiệu quả để giúp học sinh tự tin thảo luận, bởi chúng khuyến khích đối thoại hai chiều, đặt câu hỏi phản biện và chia sẻ quan điểm một cách tự nhiên.
Tuy nhiên, để mọi học sinh đều cảm thấy an toàn và sẵn sàng cất tiếng nói của mình, giáo viên cần có chiến lược cụ thể nhằm giảm bớt lo lắng và khích lệ sự tham gia của tất cả. Dưới đây là 5 nỗi sợ phổ biến mà học sinh thường gặp khi tham gia thảo luận — và cách bạn có thể giúp học sinh tự tin thảo luận hơn mỗi ngày.
1. Sợ nói sai hoặc không nghĩ kịp
Nhiều học sinh cảm thấy bối rối khi phải phản ứng ngay lập tức. Họ lo “mình nói không trôi chảy” hoặc “ý của mình giờ không còn phù hợp nữa.”
👉 Để giúp học sinh tự tin thảo luận, hãy hướng dẫn các em chuẩn bị trước 1–2 ý tưởng trong sổ tay. Các em có thể đọc lại ghi chú khi phát biểu để giảm áp lực.
Nếu cần, giáo viên có thể trao đổi riêng để chọn thời điểm các em phát biểu – giúp học sinh cảm thấy chủ động và an toàn hơn.
Hãy nhấn mạnh rằng thảo luận không cần tuyến tính; nếu ý kiến của các em liên quan đến phần trước, hãy khuyến khích nói ra – chính bạn sẽ giúp nối mạch câu chuyện.
2. Sợ không có gì mới để nói
Một số học sinh nghĩ rằng: “Mọi người đã nói hết rồi, em chẳng có gì khác biệt.”
Trong trường hợp này, bạn có thể giúp học sinh tự tin thảo luận bằng cách khuyến khích họ khẳng định hoặc mở rộng ý kiến của bạn bè.
Ví dụ: “Em đồng ý với ý của Linh về việc… nhưng em muốn bổ sung thêm…” – đây vẫn là sự tham gia tích cực.
Bạn cũng có thể yêu cầu học sinh thử trình bày quan điểm trái chiều – không phải để phản bác, mà để mở rộng góc nhìn và tăng chiều sâu cho cuộc thảo luận.
3. Sợ bị chú ý hoặc ngại nói trước lớp
Một số học sinh tự nhận là “người thích lắng nghe hơn là nói.”
Để giúp học sinh tự tin thảo luận, bạn có thể bắt đầu bằng những hình thức tham gia không lời như gật đầu, giơ ngón cái hoặc ghi chép tích cực.
Nếu học sinh có vấn đề về lo âu xã hội, hãy cho phép các em viết lại cảm nhận hoặc ghi chú phản hồi để thay thế việc phát biểu.
Bạn có thể gợi ý các bài tập phản tư như: “Em cảm thấy thế nào khi nói trước lớp?” để giúp học sinh hiểu và vượt qua nỗi sợ của mình.
4. Sợ nói quá nhiều hoặc chiếm thời gian của bạn khác
Có những học sinh lại lo ngược lại – “Em nói hơi nhiều.”
Hãy hướng dẫn các em tự điều chỉnh và chia sẻ cơ hội. Một câu hỏi gợi ý có thể là:
“Chúng ta đã nghe từ ai rồi, và ai chưa chia sẻ?”
Điều này giúp giúp học sinh tự tin thảo luận theo hướng tôn trọng và hợp tác hơn – không chỉ nói lên ý kiến của mình, mà còn biết “nhường micro” cho người khác.
Khuyến khích các em xây dựng câu nói mở như “Ý của bạn Minh rất hay, bạn có thể nói thêm không?” để tạo nên dòng chảy đối thoại đa chiều.
5. Sợ nói sai hoặc không hiểu bài
Đây là nỗi lo phổ biến nhất.
Học sinh thường sợ bị sai hoặc không nhớ đủ thông tin.
Để giúp học sinh tự tin thảo luận, hãy dạy rằng “hỏi cũng là một cách tham gia.”
Bạn có thể khuyến khích các câu như “Cô có thể nhắc lại câu hỏi không?” hoặc “Chúng ta đang bàn về phần nào nhỉ?”
Quan trọng hơn, hãy khen ngợi “sự bối rối tích cực.” Trong lớp, bạn có thể tổ chức mini-thảo luận nhóm nhỏ trước khi quay lại cả lớp để học sinh có thời gian làm rõ ý tưởng của mình.
Thảo luận không phải là để “đúng”, mà là quá trình khám phá, đặt câu hỏi, và cùng nhau hiểu sâu hơn. Chính điều đó mới thật sự giúp học sinh tự tin thảo luận và phát triển tư duy học thuật.
Kết luận: Từ sợ hãi đến tự tin
Việc giúp học sinh tự tin thảo luận không chỉ là giúp các em nói nhiều hơn — mà là tạo ra một môi trường an toàn, tôn trọng và khuyến khích sự khác biệt. Khi học sinh cảm thấy được lắng nghe, được thử nghiệm, và được phép sai, các em sẽ dần mở lòng, kết nối, và phát triển năng lực giao tiếp – kỹ năng nền tảng cho thành công trong học tập và cuộc sống.
Khi học sinh hiểu rằng lớp học là nơi an toàn để chia sẻ, đặt câu hỏi và sai, các em sẽ chuyển từ trạng thái phòng thủ sang chủ động học hỏi.
Giáo viên đóng vai trò trung tâm trong hành trình đó — không chỉ là người dạy, mà còn là người dẫn đường, khích lệ và lắng nghe.
Thảo luận hiệu quả không chỉ giúp học sinh học tốt hơn, mà còn:
- Phát triển kỹ năng giao tiếp và tư duy phản biện,
- Tăng khả năng tự tin khi diễn đạt ý kiến,
- Và hình thành tinh thần học tập suốt đời.
Giúp học sinh tự tin tham gia thảo luận lớp học không chỉ là nâng cao kết quả học tập, mà còn là hành trình nuôi dưỡng tiếng nói của từng con người nhỏ bé trong lớp — để mỗi em đều cảm thấy mình được lắng nghe, được tôn trọng và có giá trị.
Nguồn: Edutopia
Tham khảo thêm
- Rèn luyện thói quen đọc sách ở Tiểu học: cách phát triển tình yêu đọc sách cho học sinh
- Công cụ tạo động lực cho học sinh – Giáo viên cần biết
- Phương pháp Dạy học hiệu quả ở cấp Tiểu học
