Bước vào năm học đầu tiên với vai trò giáo viên không bao giờ là điều dễ dàng với tất cả. Để có được sự tự tin vượt qua những thử thách, giáo viên cần chuẩn bị tâm lý cho những biến động, đặt ra các mục tiêu hợp lý và phát triển các phương pháp học hỏi từ đồng nghiệp giàu kinh nghiệm. Dưới đây là sáu nguyên tắc vàng dành cho giáo viên mới, được đúc kết từ những giáo viên kỳ cựu và chuyên gia giáo dục, giúp bạn không chỉ giữ được sự cân bằng mà còn phát triển sự nghiệp vững chắc ngay từ những ngày đầu giảng dạy.
1. Chấp nhận thử thách như một hành trình đầy cảm xúc
Trong năm đầu tiên, sẽ có những khoảnh khắc thăng hoa – có thể học sinh sẽ nói rằng họ yêu quý bạn, rằng bạn đã thay đổi cuộc sống của chúng. Tuy nhiên, đa phần bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi, áp lực và đôi khi là mất phương phướng. Bạn đừng ngạc nhiên vì điều này là hoàn toàn bình thường. Theo giáo viên kỳ cựu thầy Nguyễn Nam, hãy chuẩn bị cho “năm học căng thẳng nhất trong đời bạn” và hãy tự viết một lời nhắc nhỏ cho bản thân như “Đừng lo lắng khi mọi việc trở nên khó khăn” để luôn ghi nhớ rằng thử thách là một phần tất yếu trong công việc giáo viên của bạn.
Tránh lan truyền những suy nghĩ tiêu cực khi gặp khó khăn. Hãy chọn lọc những người để chia sẻ và luôn tìm kiếm những đồng nghiệp tích cực, có chung tầm nhìn và tư duy phát triển. Thầy Nam, một giáo viên nhiều kinh nghiệm, khuyên bạn nên “tìm nút Reset và nhấn vào mỗi ngày” để bắt đầu một ngày mới với tinh thần tích cực và tràn đầy năng lượng. Hãy nhớ rằng, trong giáo dục, mỗi ngày là một cơ hội mới để đến trường cùng học sinh với sự kiên nhẫn và niềm tin.
2. Thiết lập các nguyên tắc ngay từ đầu.
Chấm điểm là một trong những khía cạnh dễ khiến giáo viên mới rơi vào trạng thái căng thẳng vì áp lực. Quá trình này không chỉ tiêu tốn thời gian mà còn ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân và tâm trạng của bạn. Điều này cũng gây áp lực không cần thiết lên học sinh, khiến các em cảm thấy chán nản.
Để tránh sự kiệt sức và đạt hiệu quả, hãy áp dụng các phương pháp chấm điểm khoa học. Thay vì nhận xét quá nhiều, hãy đưa ra không quá ba nhận xét chính để học sinh tập trung vào những điểm cần cải thiện. Đồng thời, hãy giảm thiểu số lượng bài tập chấm mà vẫn đảm bảo học sinh có cơ hội thực hành. Ví dụ, áp dụng quy tắc “một-trong-bốn” khi chỉ đưa phản hồi chi tiết cho 25% bài tập của học sinh. Việc này giúp bạn tiết kiệm thời gian và đảm bảo học sinh nhận được những phản hồi giá trị mà không bị quá tải. Ngoài ra, sử dụng công nghệ như công cụ chấm điểm tự động sẽ là một cách hỗ trợ hữu hiệu.
3. Xây dựng mối quan hệ tích cực với học sinh một cách hiệu quả
Ngay từ những ngày đầu, học sinh sẽ thử thách các quy tắc và ranh giới lớp học của bạn. Thay vì phản ứng với mọi hành vi vi phạm nhỏ của học sinh, hãy tập trung vào việc tạo dựng mối quan hệ bền vững với chúng. Thầy Nam chia sẻ rằng việc tạo ra “ánh mắt điềm tĩnh, nghiêm nghị” có thể đủ để chấn chỉnh hành vi của học sinh mà không cần dùng lời nói.
Sự thành công trong quản lý lớp học không chỉ đến từ những quy tắc cứng nhắc, mà còn từ việc tạo dựng mối quan hệ tích cực và thân thiện với học sinh. Hãy bắt đầu mỗi ngày bằng cách chào đón học sinh ở lớp, hỏi thăm về sở thích, đam mê của các em, và dành thời gian để hiểu về gia đình và cuộc sống cá nhân của từng học sinh (nếu có thể) một cách chân thành và tình cảm. Việc xây dựng mối quan hệ tích cực giúp bạn dễ dàng tạo ra môi trường học tập thân thiện, cởi mở và giúp học sinh cảm thấy được quan tâm nhiều hơn, từ đó chúng đến lớp với tâm thế thoải mái và tích cực hơn.
4. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ các đồng nghiệp có kinh nghiệm.
Giáo viên có kinh nghiệm là nguồn tài nguyên quý giá mà bạn có thể tìm đến trong những năm đầu giảng dạy. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng giáo viên sẽ phát triển tốt hơn khi có người cố vấn và đồng nghiệp hỗ trợ. Đừng ngại ngần nhờ sự giúp đỡ từ những giáo viên có kinh nghiệm khi bạn gặp khó khăn về việc phân bổ thời gian, lên kế hoạch giảng dạy hay tìm kiếm cách xử lý tình huống.
Nếu chưa có người cố vấn, bạn hãy chủ động liên hệ với các giáo viên bạn thấy ngưỡng mộ, gửi email, nhắn tin zalo, sms hỏi thăm hoặc xin được dự giờ để học hỏi thêm kinh nghiệm. Cô giáo Nguyễn Thị Phương, một chuyên gia trong lĩnh vực ngôn ngữ, khuyên rằng bạn nên dành thời gian “gửi email hoặc nhắn tin cho các giáo viên mà bạn thấy ngưỡng mộ, hoặc muốn học tập để họ biết rằng bạn muốn học hỏi từ họ.” Họ sẽ sẵn lòng chia sẻ những kiến thức thực tiễn và giúp bạn nhìn nhận lại phương pháp giảng dạy của mình một cách hiệu quả.
5. Tạo thói quen tự đánh giá hàng ngày
Tự đánh giá là một phần quan trọng giúp giáo viên cải thiện và phát triển liên tục. Tuy nhiên, việc duy trì thói quen đánh giá mỗi ngày có thể khó khăn do khối lượng công việc lớn hoặc điều kiện sinh hoạt của giáo viên. Để đơn giản hóa, bạn có thể ghi lại những suy nghĩ nhanh qua các ứng dụng như Evernote hoặc OneNote hoặc ghi âm những ý tưởng chợt nảy ra trong đầu để xem lại sau khi có thời gian
Tập trung vào một hoặc hai lĩnh vực cần cải thiện mỗi lần. Chẳng hạn, bạn có thể tập trung đánh giá hiệu quả của một bài giảng cụ thể trong ngày và suy nghĩ về cách cải thiện cho những lần sau. Hãy tự hỏi “Điều gì chứng minh rằng học sinh đã thực sự đạt được các mục tiêu học tập?” hoặc “Kỹ năng giảng dạy nào tôi đã sử dụng để thúc đẩy quá trình học của học sinh?” Những câu hỏi này giúp bạn tập trung vào việc điều chỉnh và nâng cao chất lượng giảng dạy.
6. Đặt giới hạn, quy tắc cho bản thân và tuân thủ chúng
Trong một nghề có tỷ lệ kiệt sức cao như giáo dục, việc đặt ra các giới hạn cá nhân là điều thiết yếu để duy trì sự cân bằng và tránh mệt mỏi. Cô NTHH cảnh báo rằng “nếu bạn dành toàn bộ thời gian và năng lượng vào lớp học, điều đó sẽ trở thành kỳ vọng” từ học sinh và đồng nghiệp.
Hãy trân trọng thời gian cá nhân của bạn bằng cách ngắt kết nối với công việc ngoài giờ, chẳng hạn như không trả lời email công việc vào buổi tối hoặc cuối tuần. Học cách nói “không” với các hoạt động “thêm nếm” nếu bạn cảm thấy mình không thể đảm đương thêm. Ngoài ra, hãy dành ra một ngày trong tuần để làm việc lâu hơn nếu cần, nhưng cố gắng giữ cuối tuần cho gia đình và nghỉ ngơi.
Những năm đầu tiên là hành trình học hỏi và phát triển, và nó đòi hỏi bạn cần có sự kiên trì, lòng nhiệt huyết, và các phương pháp quản lý hiệu quả. Bằng cách áp dụng sáu nguyên tắc vàng đã nêu trên, bạn sẽ xây dựng được một nền tảng vững chắc cho sự nghiệp giảng dạy, tạo ra môi trường học tích cực cho học sinh và duy trì sự cân bằng cho bản thân. Trong nghề giáo dục, thành công không đến từ việc làm mọi thứ hoàn hảo, mà từ việc học hỏi, điều chỉnh và luôn tiến lên.
Chúc các bạn thành công!
Tham khảo thêm:
- Tận Dụng Hiệu Quả Công Nghệ Giáo Dục trong Nhà Trường
- Tăng cường sự tham gia nhận thức, cảm xúc và hành vi của học sinh trong lớp học
