Toán học là môn học thường khiến nhiều học sinh – và ngay cả một số giáo viên – e ngại và cảm thấy khó khăn. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta có thể biến những công thức và phương trình khô khan thành những câu chuyện sống động và ý nghĩa? Đó chính là điều mà một giáo viên tiếng Anh đã thử nghiệm khi bắt đầu dạy cùng với một giáo viên toán. Bằng cách nhìn nhận toán học như một câu chuyện, học sinh được khuyến khích sáng tạo và thấy được ý nghĩa cá nhân trong việc học toán.
Khiến toán học trở nên đơn giản như cách “kể chuyện cho một đứa trẻ”
Một trong những rào cản lớn nhất với học sinh khi học toán là cảm giác áp lực phải tìm ra một đáp án đúng duy nhất. Đặc biệt, đối với học sinh gặp khó khăn với các bài toán nhiều bước, việc này càng trở nên phức tạp. Để giúp các em vượt qua nỗi sợ hãi này, thay vì tập trung vào câu trả lời đúng, giáo viên đã hướng dẫn các em tập trung vào quá trình giải bài.
Giáo viên đã sử dụng một loạt sách của Chris Ferrie trong bộ Baby University – như General Relativity for Babies và Optical Physics for Babies. Ý tưởng là nếu có thể giải thích một khái niệm phức tạp một cách đơn giản, dễ hiểu như cho trẻ em, bạn đã thực sự hiểu rõ nó. Đây cũng là nhiệm vụ mà giáo viên giao cho học sinh: Chọn một phương trình khó, rồi giải thích nó theo cách mà trẻ nhỏ có thể hiểu.
Các em học sinh đã làm việc theo cặp hoặc nhóm nhỏ, từng bước giải thích ý tưởng của mình và các bước giải phương trình, với bạn học cùng nhóm đóng vai người đặt câu hỏi. Sau khi có được câu trả lời đơn giản và dễ hiểu, học sinh bắt tay vào viết và vẽ minh họa, tạo nên những cuốn sách nhỏ mô phỏng sách của Ferrie. Việc giải thích cho người khác nghe, nhất là ở mức độ đơn giản như trẻ nhỏ, đã giúp học sinh nắm chắc hơn các khái niệm và hiểu rõ cách tư duy.
Biến câu hỏi thành câu chuyện Toán học
Câu hỏi tình huống (story problem) vốn đã là một dạng bài tập mang tính ứng dụng trong toán học. Tuy nhiên, các bài toán tình huống thường không liên quan nhiều đến thực tế của học sinh, khiến các em khó cảm thấy hứng thú. Ví dụ, bài toán yêu cầu tính diện tích để mua thảm mới hoặc tính toán cho việc trồng cây – những việc mà có thể các em chưa thực sự quan tâm.
Để khắc phục điều này, giáo viên đã kết hợp các câu hỏi thành một câu chuyện lớn, tạo nên sự kết nối và liên quan hơn cho học sinh. Các nhóm học sinh tập hợp những câu hỏi tình huống từ sách giáo khoa, sau đó chọn ra những câu hỏi có điểm tương đồng để ghép thành một câu chuyện có bối cảnh và các nhân vật cụ thể. Một nhóm đã chọn chủ đề “khải huyền zombie,” nơi các nhân vật phải giải các bài toán để sinh tồn. Một nhóm khác chọn chủ đề “cuộc xâm lăng của người ngoài hành tinh,” tạo ra những thử thách liên quan đến kỹ năng toán học để giúp các nhân vật vượt qua khó khăn.
Với phương pháp kể chuyện này bằng cách kết hợp các câu chuyện với các tình huống giả tưởng mà học sinh cảm thấy thú vị, các em không chỉ hiểu sâu hơn về toán mà còn có động lực hơn để tìm hiểu bài học. Học sinh đã muốn đọc những câu chuyện của nhóm khác và sẵn sàng tham gia vào giải các bài toán trong đó. Câu chuyện giúp các em trả lời được câu hỏi “Tại sao chúng ta phải học cái này?”
Những kết quả đạt được với phương pháp kể chuyện
Việc áp dụng phương pháp kể chuyện vào học toán đã mang lại nhiều lợi ích cho học sinh. Đầu tiên, các em có cái nhìn tích cực hơn về môn toán và không còn cảm thấy bị áp lực bởi kết quả. Thứ hai, kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện được phát triển khi các em phải suy nghĩ thấu đáo để giải thích và truyền đạt lại những ý tưởng phức tạp. Cuối cùng, sự gắn kết giữa các học sinh được cải thiện khi các em có thể chia sẻ, lắng nghe và học hỏi từ cách tiếp cận của nhau.
Kết quả này cũng là minh chứng cho việc không có một phương pháp giáo dục duy nhất nào là hoàn toàn đúng đắn và hiệu quả. Khi chúng ta sáng tạo và thử nghiệm những cách tiếp cận mới, chúng ta không chỉ giúp học sinh học tốt hơn mà còn mở ra cho các em một góc nhìn mới, giúp các em thấy toán học và học tập nói chung là điều có ý nghĩa và thú vị.
Tham khảo thêm